Szanowni Państwo,
pewien problem nie daje mi spokoju. Dlaczego w języku polskim, używając w czasie teraźniejszym predykatywów typu: trzeba, można, wolno, pomijamy czasownik jest, podczas gdy w czasach przeszłym i przyszłym czasownik w formie osobowej jest obligatoryjny, np. można było, trzeba będzie itd. Czy ma to swoje uzasadnienie? Czy forma złożona w czasie teraźniejszym istniała dawniej? Jeśli tak, dlaczego zanikła? Z tego, co wiem, np. w języku czeskim występuje do dziś.
Z pozdrowieniami
KG

Witam!
W jęz. scs. (jak się domyślam również w jęz. ps.) zaimek zwrotny jak również zaimek osobowy 2. os. l. poj. miały w celowniku i miejscowniku formę tebe oraz sebe (przy czym drugie e było szerokie, tzw. jać). Jak wyjaśnić to, że w języku polskim mamy formy tobie i sobie z o zamiast e i brakiem jakiegokolwiek zmiękczenia początkowej spółgłoski? Czy to po prostu polska innowacja pod wpływem formy narzędnika (tobą, sobą)?
Z góry dziękuję za odpowiedź.

Szanowni Profesorowie!
Zastanawiałyśmy się dziś z koleżanką nad sformułowaniem być albo nie być. Czy np. „Wyniki kontroli oznaczały być albo nie być dla zakładu produkcyjnego”, czy też „…być albo nie być zakładu produkcyjnego”? Pierwsza wersja wydaje się brzmieć lepiej. Ale już np. „Być albo nie być zakładu zależało od wyników kontroli”, prawda?
Z góry dziękuję
Justyna

Jak poprawnie należy oznaczać rodzaj czasownika lub zaimków w zdaniach, gdy płeć odbiorcy nie jest nam znana? (Zwykle takie zwroty, zapisywane są w różny sposób, np. na portalach – aplikacjach społecznych, tłumaczonych z angielskiego, gdzie komunikacja odbywa się automatycznie przez system, frazy rozpoczynają się imieniem: „[imię] był…”). Np. był(a), był(-a), był/była; usunąłeś(aś), usunąłe(a)ś, usunąłeś(ęłaś); usunąłeś/usunęłaś itd.; jej/jego, jemu/ jej; dodali(ły), dodali/ły, dodali/dodały.
– lumay

Dzień dobry,
zwrot „Co to są…?” jest poprawny, a czy „Kto to są…?” też jest prawidłowe? Czy raczej powinno się to pytanie zastąpić innym – „Kim oni są?”? Proszę o odpowiedź.
Pozdrawiam serdecznie.

Jak poprawnie napisać oświadczenie o niekaralności: „Nie byłam karana za przestępstwa…’’ czy „Nie jestem karna za przestępstwa…’’? Która forma – teraźniejsza czy przeszła – ma szerszy zakres? Która forma może zastąpić inną formę? Której bezpieczniej używać?
Pytam, bo instytucje różnie interpretują „Oświadczenie": jedne życzą sobie nie byłam, inne nie jestem.
Dziekuje za pomoc

Witam!
W podręczniku akademickim, z którego korzystam, wielokrotnie spotkałam się z wyrażeniem nie wolno jest + bezokolicznik. Znałam to wyrażenie w postaci nie wolno + bezokolicznik, dlatego niezmiernie mnie tamta konstrukcja zdziwiła. Czy jest poprawna?

Spotykam się z tym problemem na co dzień: wcześniej uczyłem Polaków francuskiego, teraz uczę Węgrów polskiego. Gdy natrafiam na zdanie typu: „Powiedział, żebym mu dał…”, to tłumaczę moim uczniom, że jest to tryb łączący, mylnie przedstawiany przez polskie gramatyki jako przypuszczający. Przecież istnieje zarówno syntaktyczna, jak i semantyczna różnica między powyższą formą a podobną w zdaniu: „Wiem, że dałbyś mi, gdybym cię o to poprosił”.
Wprawdzie kilku polskich gramatyków proponowało rozróżnienie między obu trybami (tak przecież odmiennymi), ale nie przyjęło się ono, mimo że ułatwiłoby życie nauczycielom tych języków, w których istnieje osobny tryb przypuszczający i osobny łączący (romańskie) i nauczycielom polskiego na Węgrzech. Istnieje zresztą wiele takich zjawisk, których inne niż tradycyjne przedstawienie ułatwiłoby dzieciom naukę języków (np. we francuskim pojęcie równoważnika zdania jest obce, uważam, że również i w polskim jest ono niepotrzebne). Czy nauka gramatyki polskiej nie powinna być w jakiejś mierze nastawiona porównawczo, aby dzieci nauczyć, że nie wszędzie na świecie ludzie myślą takimi kategoriami, jakie zostały zdefiniowane (dość dawno temu na dodatek) przez polskie gramtyki?
Dziękuję za odpowiedź
Arkadiusz Karski
Bukowno / Budapeszt

Szanowni Państwo,
ze względów grzecznościowych w korespondencji piszemy zaimki Cię, Ty, Tobie itp. dużą literą. Czy ta sama zasada obowiązuje w artykułach (w prasie lub na blogach), w których zwracamy się do czytelnika? Która forma jest poprawna: Mamy dla ciebie kilka wskazówek, jak urządzić łazienkę czy Mamy dla Ciebie kilka porad, jak urządzić łazienkę?

Z poważaniem
Joanna

Witam!
Mam kilka pytań:
1. Czy poniższe zdanie jest poprawnie napisane: „Poziom śmiertelności niemowląt zwiększył się”?
2. Czy wyraz chrześ-cijański jest poprawnie podzielony?
Z góry dziękuję.